W pierwszym artykule z cyklu o skuteczności systemu zarządzania jakością zastanowisz się nad tym, czy usunięcie słowa „skuteczność” ze zwrotu „skuteczność systemu zarządzania jakością” zmienia jego sens. Odbędziesz krótką podróż po normie ISO 9001, wyszukując wymagania, w których ulokowano ten zwrot. Poznasz ich treść. Sprawdzisz, do którego etapu cyklu PDCA się odnoszą i czy we wszystkich przypadkach chodzi o to samo.
Zacznę od dwóch przewrotnych pytań. Zapoznaj się z nimi. Wybierz odpowiedź i ustal stopień pewności, że wskazana odpowiedź jest właściwa.
Pytanie nr 1
Czy „skuteczność systemu zarządzania jakością” oznacza to samo, co „system zarządzania jakością”?
Pomyśl i zaznacz właściwe
o TAK o NIE
W jakim stopniu jesteś pewny/a swojej odpowiedzi: ……………..%
Pytanie nr 2
Czy „skuteczność systemu zarządzania jakością” oznacza to samo, co „skuteczne procesy”?
Pomyśl i zaznacz właściwe
o TAK o NIE
W jakim stopniu jesteś pewny/a swojej odpowiedzi: ……………..%
Powyższe pytania wydają się zasadne.
Porównałam treści tego samego wymagania w różnych wydaniach normy ISO 9001 i znalazłam taką zamianę. Na rysunku 1 przedstawiam jeden z przykładów.
Rysunek 1 Porównanie treści wymagania dotyczącego procesów, z których składa się system zarządzania jakością, w normie ISO 9001 z 2000r. i 2008 r. z 2015
Źródło: opracowanie własne na podstawie Norma PN-EN ISO 9001:2000 „Systemy zarządzania jakością – Wymagania”, wrzesień 2001, Norma PN-EN ISO 9001:2008 „Systemy zarządzania jakością – Wymagania”, Warszawa 2009, Norma PN-EN ISO 9001:2015 „Systemy zarządzania jakością – Wymagania”, Warszawa 2016
Nasuwa się pytanie, czy usunięcie słowa „skuteczność” spowodowało tu zmianę przedmiotu, który należy doskonalić, czy nie?
Przeglądając aktualną normę ISO 9001:2015 nadal trafisz na wymagania, w których użyto zwrotu „skuteczność systemu zarządzania jakością” lub jego odmiany. I to w piętnastu miejscach. Na rysunku 2 przypisałam je do odpowiedniego etapu Cyklu PDCA (Planuj – Wykonaj – Sprawdź – Działaj)
Rysunek 2. Ulokowanie wymagań ISO 9001:2015 ze zwrotem „skuteczność systemu zarządzania jakością” w Cyklu PDCA
Źródło: opracowanie własne na podstawie Norma PN-EN ISO 9001:2015 „Systemy zarządzania jakością – Wymagania”, Warszawa 2016
Poniżej znajdziesz tytuły wymienionych wymagań ISO 9001:2015 oraz fragmenty tekstów ze zwrotem „skuteczność systemu zarządzania jakością” i jego odmianami:
0.3.3
Podejście oparte na ryzyku (patrz Rozdział A.4) jest istotne do osiągnięcia skutecznego systemu zarządzania jakością…
Uwzględnianie zarówno ryzyk, jak i szans stanowi podstawę do zwiększenia skuteczności systemu zarządzania jakością, poprawy wyników oraz zapobiegania negatywnym efektom.
5 Przywództwo
5.1 Przywództwo i zaangażowanie
5.1.1 Postanowienia ogólne
Najwyższe kierownictwo powinno wykazywać przywództwo i zaangażowanie w odniesieniu do systemu zarządzania jakością poprzez:
a) wzięcie odpowiedzialności za skuteczność systemu zarządzania jakością;
- komunikowanie znaczenia skutecznego zarządzania jakością i zgodności z wymaganiami systemu zarządzania jakością;
- angażowanie, kierowanie i wspieranie osób, które mają wpływ na skuteczność zarządzania jakością;
7 Wsparcie
7.1 Zasoby
7.1.2 Ludzie
Organizacja powinna określić i zapewnić osoby niezbędne do skutecznego wdrożenia systemu zarządzania jakością oraz funkcjonowania i nadzorowania swoich procesów.
7.2 Kompetencje
Organizacja powinna:
- określić niezbędne kompetencje osoby (osób) wykonującej(-ych) pod jej nadzorem prace mające wpływ na efekty działalności i skuteczność systemu zarządzania jakością;
7.3 Świadomość
Organizacja powinna zapewnić, aby osoby pracujące pod nadzorem organizacji były świadome:
c) swojego wkładu w skuteczność systemu zarządzania jakością, w tym korzyści z doskonalenia efektów działania;
7.5 Udokumentowane informacje
- Postanowienia ogólne
System zarządzania jakością w organizacji powinien zawierać:
b) udokumentowane informacje, określone przez organizację jako niezbędne dla skuteczności systemu zarządzania jakością.
9 Ocena efektów działania
9.1 Monitorowanie, pomiary, analiza i ocena
9.1.1 Postanowienia ogólne
Organizacja powinna ocenić efekty działania i skuteczność systemu zarządzania jakością.
- Analiza i ocena
Organizacja powinna analizować i oceniać odpowiednie dane i informacje z monitorowania i pomiaru. Wyniki analizy powinny być wykorzystywane do oceny:
b) efektów działań i skuteczności systemu zarządzania jakością;
9.2 Audit wewnętrzny
9.2.1 Organizacja powinna przeprowadzać audity wewnętrzne w zaplanowanych odstępach czasu, w celu uzyskania informacji o tym, czy system zarządzania jakością:
b) jest skutecznie wdrożony i utrzymywany.
9.3 Przegląd zarządzania
9.3.1 Postanowienia ogólne
Najwyższe kierownictwo powinno przeprowadzać przegląd systemu zarządzania jakością organizacji w zaplanowanych odstępach czasu, w celu zapewnienia jego stałej przydatności, adekwatności i skuteczności
9.3.2 Dane wejściowe do przeglądu zarządzania
Przegląd zarządzania powinien być zaplanowany i przeprowadzony z uwzględnieniem: …
c) informacji dotyczących funkcjonowania i skuteczności systemu zarządzania jakością, w tym o trendach…
10 Doskonalenie
10.1 Postanowienia ogólne
Organizacja powinna określić i wybrać możliwości doskonalenia oraz wdrożyć wszelkie niezbędne działania mające na celu spełnienie wymagań klienta i zwiększenie zadowolenia klienta.
Takie działania powinny obejmować:
c) doskonalenie funkcjonowania i skuteczności systemu zarządzania jakością.
10.3 Ciągłe doskonalenie
Organizacja powinna ciągle doskonalić przydatność, adekwatność i skuteczność systemu zarządzania jakością.
Jeśli ten zwrot „skuteczność systemu zarządzania jakością” występuje w tak różnych wymaganiach ISO 9001 i odnosi się do różnych etapów Cyklu PDCA, które mają odmienne funkcje, to czy w każdym przypadku chodzi o to samo?
Tak. W każdym przypadku chodzi o to samo. Na rysunku 3 przedstawiłam powiązania pomiędzy kilkoma wymaganiami zawierającymi omawiany zwrot, tj. p. 5.1.1a, 9.3.1 i 9.3.2 oraz p. 10.3.
PLAN:
Według p. 5.1.1a członek najwyższego kierownictwa firmy ma wziąć odpowiedzialność za skuteczność systemu zarządzania jakością. Przyjmuje tę odpowiedzialność i ustala sposób jej osiągnięcia
WYKONAJ:
Zleca do realizacji wyznaczonym pracownikom.
SPRAWDŹ:
Następnie zgodnie z p. 9.3.1 uczestniczy w przeglądzie zarządzania, którym powinien być zainteresowany, ponieważ na podstawie p. 9.3.2 dowie się, czy udało się osiągnąć w analizowanym okresie skuteczność systemu zarządzania jakością, za którą wziął odpowiedzialność. Na koniec przeglądu zarządzania decyduje o możliwościach doskonalenia skuteczności systemu zarządzania jakością
DZIAŁAJ
Zatwierdza do realizacji działania doskonalące skuteczność systemu zarządzania jakością
PLAN kolejnego CYKLU PDCA:
Członek najwyższego kierownictwa bierze na siebie odpowiedzialność za skuteczność systemu zarządzania jakością na następny okres…
Źródło: opracowanie własne na podstawie Norma PN-EN ISO 9001:2015 „Systemy zarządzania jakością – Wymagania”, Warszawa 2016
Zastanów się nad tym, kto w Twojej Firmie spełnia poszczególne wymagania normy ISO 9001 ze zwrotem „skuteczność systemu zarządzania jakością”. Sprawdź, czy dla wszystkich wybranych osób ten zwrot oznacza dokładnie to samo.
W następnym artykule dowiesz się, czym jest skuteczność systemu zarządzania jakością.
