Wyzwania dynamicznie zmieniającego się świata
Wiele firm nadal opiera swoje struktury organizacyjne na doświadczeniu, które jednak traci na wartości, gdy przyszłość znacząco różni się od przeszłości. Obecnie trendy zmieniają się tak szybko, że doświadczenie staje się nie tylko mniej istotne, ale również potencjalnie ryzykowne. Bez uwolnienia procesu tworzenia strategii od tyranii doświadczenia, szanse na rewolucję przemysłową są niewielkie.
Metoda Hoshin Kanri
Jedną z najbardziej popularnych metod zarządzania strategicznego, integrującą całą organizację wokół wspólnych celów, jest metoda Hoshin Kanri. Jak podkreśla Lean Enterprise Institute Poland, aby w pełni wykorzystać potencjał firmy, trzeba ukierunkować ją na jeden cel oraz zaangażować wszystkich pracowników i zasoby w jego realizację. Hoshin Kanri, stosowana od około 1965 roku, jest procesem zarządzania, który dostosowuje funkcje i działania organizacji do jej celów strategicznych, tworząc szczegółowy plan z precyzyjnymi celami, działaniami, harmonogramem, odpowiedzialnością i miernikami.
Rysunek 1. Opracowanie własne na postawie materiałów Leancenter.pl
Model doskonałości EFQM
Innym podejściem jest Model doskonałości EFQM, łączący strategiczny charakter z koncentracją na działalności operacyjnej i orientacją na wyniki. European Foundation for Quality Management (EFQM) została założona w 1988 roku przez czternastu europejskich liderów gospodarczych. Model EFQM rozwija zdolności organizacji do identyfikowania szans i zagrożeń oraz reagowania na nie w zwinny i efektywny sposób. Kryteria Modelu EFQM obejmują:
- Cel, wizję i strategię.
- Kulturę organizacyjną i przywództwo.
- Angażowanie interesariuszy.
- Zarządzanie bieżącą działalnością i transformacją.
- Postrzeganie przez interesariuszy.
- Wyniki strategiczne i operacyjne.
Model ten umożliwia liderom zrozumienie związków przyczynowo-skutkowych między działaniami organizacji a osiąganymi wynikami.
Wyzwanie współczesności
Firmy często skupiają się na inkrementalnych usprawnieniach, podczas gdy konkurenci wprowadzają radykalne innowacje. Strategia potrzebuje rewolucji. Aby w pełni wykorzystać potencjał organizacji, konieczne jest ukierunkowanie jej na jeden wspólny cel, jakim jest spełnienie wymagań klienta przy zaangażowaniu wszystkich pracowników i zasobów. W dzisiejszym świecie, gdzie jedyną stałą jest zmiana, staje się to wyzwaniem wymagającym elastyczności, innowacyjności i stałego dostosowywania się do nowych warunków.
Na aktualności zyskują słowa Peter F. Drucker, który napisał kiedyś, że zadanie, przed którym stoi zarząd, polega na tym, by uruchomić motywację pracownika, zjednać go do uczestnictwa i zmobilizować do działania. Jakimi pojęciami, jakimi narzędziami i jakim doświadczeniem możemy się posłużyć do realizacji tego zadania?[i] To pytanie nabiera obecnie wyjątkowego znaczenia, ponieważ dzisiejsze organizacje kładą coraz większy nacisk na budowanie pozytywnych relacji między pracownikami a kierownictwem, ich struktury organizacyjne stają się coraz bardziej płaskie, a nawet przekształcają się w turkusowe struktury sieciowe, adaptujące się dynamicznie w zależności od zadań wykonywanych przez jej sieci i ich grupy. Zrozumienie, jak pobudzić motywację i zaangażowanie pracowników, staje się kluczowym elementem osiągnięcia sukcesu organizacyjnego. Współpracownicy oczekują dzisiaj nie tylko spełnienia obietnic stawianych przez organizację, wpływających na nasze społeczeństwo, bezpieczeństwo geopolityczne, energetyczne i środowiskowe, lecz także chcą, aby ich praca miała sens i była czymś ważnym.
Projekt Jakość bez retuszu z Anną Farion
Przykładem skutecznego podejścia do ukierunkowania organizacji na jeden cel i skutecznej realizacji strategii jest projekt Jakość bez retuszu z Anną Farion, w którym Anna Farion zaprosiła do współpracy grupę ekspertów z dużym dorobkiem naukowym i praktycznym. Łącząc nasze wartości, wspieramy się wzajemnie, rozwijamy i dzielimy doświadczeniami. Naszym celem jest tworzenie sieci współpracy i organizowanie wydarzeń, które promują kulturę jakości w organizacjach.
Misja i wizja
Misją Jakość bez retuszu z Anną Farion jest zapewnienie przestrzeni dla rozwoju kluczowych kompetencji na styku potencjału edukacyjnego, naukowego i gospodarczego poprzez szeroko rozumianą jakość. Wizją jest kreowanie kompetencji przywódczych poprzez jakość, kompleksowe podejście do zarządzania oraz podnoszenie świadomości menedżerów i liderów w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego i energetycznego biznesu.
Kluczowe działania
Od momentu powstania JBR w sierpniu 2022 roku wspólnie z partnerami zrealizowaliśmy kilka projektów, nagraliśmy kilkadziesiąt ogólnodostępnych webinariów i podcastów, publikujemy miesięczny JBR Newsletter, wydajemy cykl publikacji i organizujemy Ogólnopolską Konferencje Jakościową. Dzięki integracji, współpracy, autentyczności i wspólnej idei, jaka nas połączyła, jesteśmy w stanie pokazywać złożone problemy różnych środowisk lub branż i skutecznie je rozwiązywać.
Zdaniem profesora Edgara Scheina z Massachusetts Institute of Technology, badacza kultury organizacyjnej, kultura organizacyjna jest to zbiór podstawowych zasad wynalezionych, odkrytych lub wypracowanych przez daną grupę uczącą się stawiać czoło problemom związanym z zewnętrzną adaptacją i z wewnętrzną integracją – które to zasady sprawdziły się wystarczająco dobrze, by uznać je za obowiązujące, i przekazanych następnym pracownikom jako właściwy sposób postrzegania, analizowania i odczuwania tych problemów[ii]. Badacz przedstawia teorię, która ukazuje, w jaki sposób jednostki i grupy formują specyficzną kulturę poprzez swoje działania, praktyki i wartości. Jeśli przyglądniemy się fundamentom jego myśli, zauważymy, jak wiele mogą one dodać do refleksji nad rozwojem firmy w kontekście przekonań i potrzeb wartości.
Rys. 1. Opracowanie własne na podstawie E. H. Schein, „Organizational Culture and Leadership”.
Dzięki zaspokojeniu potrzeb wartości: społecznej i godnościowej, współtworzenie kontekstu biznesowego przy zaangażowaniu wszystkich członków JBR okazało się kluczowym elementem budowania trwałych więzi i zaufania w organizacji. To właśnie ta wspólna wizja i zaangażowanie stały się fundamentem, na którym oparto dynamiczny rozwój projektów o ogólnopolskim zasięgu, w tym organizację Ogólnopolskiej Konferencji Jakościowej.
Ostatnie badania i trendy w zarządzaniu organizacjami potwierdzają, że najlepsze wyniki osiąga się, gdy organizacje konsekwentnie realizują swoje strategie, z zachowaniem spójności kultury organizacyjnej. Co więcej, kultura organizacyjna jest elementem decydującym o skutecznym rozwoju i funkcjonowaniu organizacji[iii].
Kreowanie jakości
Budowanie w pojedynkę świadomości jakościowej – nawet najbardziej staranne – nie przyniesie zamierzonych efektów, a zawsze będzie kosztować wiele czasu. Dlatego warto wykorzystać metody, które budują skalę komunikacji i zarazem jakość. Wręcz powiem, że to właśnie dzięki dużej skali i dobrej organizacji wszystkich procesów dążymy do ciągłego doskonalenia. Dlatego do współpracy zaprosiłam grupę ekspertów i ekspertek, którzy na co dzień wykorzystują narzędzia jakościowe w praktyce.
Warto wspomnieć, że istotnymi elementami prowadzącymi do skutecznej realizacji projektów – poza zaangażowaniem pracowników, które jest fundamentem wszystkich innych aktywności – są także m.in.: jasny podział ról, uprawnień i zadań, komunikacja (w tym kanały komunikacyjne, informacja zwrotna), konsekwentna realizacja misji, wizji i strategii organizacji, a także stały pomiar trendów (skuteczności i efektywności projektów/procesów) oraz elastyczna reakcja na informację zwrotną i potrzeby wszystkich zainteresowanych stron.
W projektach JBR bardzo szybko zaczęliśmy wykorzystywać zaangażowanie partnerów poprzez wspieranie innowacyjności oddolnej i wykorzystanie najlepszych praktyk oraz narzędzi dostępnych na rynku. Stworzyliśmy m.in.: matrycę kompetencji, harmonogram spotkań, kanały komunikacji. Wspólnie przeprowadziliśmy analizę SWOT i na jej podstawie – za pomocą Biznes Model Canvas – wykreowaliśmy model biznesowy projektu JBR.
Podsumowanie
Ukierunkowanie firmy na jeden cel w dynamicznie zmieniającym się świecie wymaga elastyczności, zaangażowania pracowników i wykorzystania nowoczesnych metod zarządzania. Dzięki podejściu opartemu na Hoshin Kanri czy Modelu EFQM przy równoczesnym zaspakajaniu potrzeb wartości: społecznej i godnościowej organizacje mogą skutecznie realizować swoje cele strategiczne i utrzymać przewagę konkurencyjną, jednocześnie rozwijając kulturę jakości i zrównoważony rozwój.
[i] Peter F. Drucker, The practice of management, s. 402, 1967.
[ii] E.H. Schein, Organizational Culture and Leadership, s 439, 1998.
[iii] Eric G. Flamholtz, Yvonne Randle, Building Sustainably. Successful Organizations, s. 58, 2015.
